ΤΟΠΙΚΑ posted by

Το πανηγύρι της Παναγίας στο Γιδά το 1926

Το πανηγύρι της Παναγίας στο Γιδά το 1926

Του Γιάννη Μοσχόπουλου

Σύμφωνα με δημοσίευμα εφημερίδας της 23.8.1926:

«ΓΙΔΑΣ.- Eξαιρετική όσο και μεγαλόπρεπη εορτάσθηκε κι εφέτος η ετησία εμποροπανήγυρις στο Γιδά. Η συρροή της κοσμοπλημμύρας υπήρξε πρωτοφανής. Οι καμπάνες της εκκλησιάς κτυπούσαν χαρωπά και κόσμος πολύς έτρεχε να προσκυνήση.

Από το πρωΐ της Κυριακής η κεντρική πλατεία είχε μεταμορφωθεί τελείως σε μία καινούργια αγορά. Τα προαύλια των κ. Σίψια και Δούμα επλημμύριζαν από τα πρόχειρα τοποθετημένα διάφορα υφάσματα και ψιλικά. Εστήθησαν τραπέζια και καρέκλες από τους προχείρους μικροπωλητάς, οι λατέρνες, οι λοτταρίες, οι κουλουρτζήδες, οι καραμελάδες, όλοι εκείνοι οι «ποιούντες οίκον εμπορίου, τον οίκον του επουράνιου πατρός» είχαν συναχθεί εκεί από νωρίς.

Εκεί βιαστικές και γρήγορες ντυμένες με κομψότητα οι γυναίκες και τα κορίτσια με την χωρικήν των ενδυμασίαν, με το τσεμπέρι και τις μπιμπίλες και τις γαρνιρισμένες περικεφαλαίες από όλην την περιφέρειαν του Γιδά, ακόμη από την Θεσ/νίκην, από την Βέροια και την Νάουσαν, όλα τα κορίτσια του λαού, ντυμένα κι εκείνα με το απαραίτητον «μεταξωτόν», περπατούσαν καμαρωμένα ανάμεσα στο πλήθος.

Ο ήλιος έστελνε τις φλογερές του ακτίνες σ’ όλο το πλήθος και η σκόνη εσκέπαζε με το βρωμερό της σύννεφο τον κόσμο. Οι αρμόδιοι δεν εφρόντισαν να καταβρέξουν λιγάκι και η σκόνη είχε κι αυτή τον θρίαμβό της, μαζύ με τους πανηγυριώτας. Οι «ζουρνάδες» με το απαραίτητον νταούλι άναβαν τα μεράκια, που αρκετά τα είχαν ανάψει ο ήλιος, οι λατέρνες και η θέα των κοριτσιών με το τρίο των κοντών-μαλλιά, φουστάνια και μανίκια κοντά-τρίο αρμονικό και αρκετά αποκαλυπτικό!… που άλλοτε αποκαλύπτει ωμορφιές και άλλοτε … αηδίες!…

Όλες και όλοι σχεδόν έκαμαν την εμφάνισίν τους στο μοναδικό, σε εγχώριο χρώμα και ποίηση, πανηγύρι του Γιδά. Αργά τη νύκτα εξακολουθούσε το γλέντι και ο κόσμος αραιωμένος τώρα απελάμβανε την δροσιά κι’ άκουε το παίξιμο μιάς λατέρνας στη ταβέρνα του κ. Ν. Λαφαζάνη και το παθητικό τραγούδι το «Πάν οι ελπίδες …», που κάποιος νεαρός είχεν αρχίσει να τραγουδή.

Μέσα στην μεγάλη πλατεία η νύχτα είχε σκορπίσει τα σκότη της και ο συνωστισμός της ημέρας είχε παύσει. Μια παρέα γλεντζέδων ξεφαντώνει από την νταβέρνα του κ. Λαφαζάνη αποτελουμένη από τους κ. κ. Νικ. Αντ. Νούτσον, Μιχ. Εξάρχου, Δημοσθένην Ξυδόπουλον, Λεων. Καρανίκαν, Θωμάν Κούγκαν, Νεοκτ. Παπαδόπουλον, Νικ. Μπουράτσην και τον υποφαινόμενον, και υπό τους ήχους μιας λατέρνας αρχίζουμε τας επισκέψεις. Τελευταίως καταλήξαμε το σπήτι του κ. Θωμά Κούγκα, όπου τύχαμε την καλλίτερη περιποίησι εκ μέρους της δ)δος Ελένης. Εκεί έξω στον αυλόγυρο στην ησυχία της καλοκαιρινής νύκτας και υπό τους ήχους της λατέρνας η παρέα χορεύει, γλεντά, πίνει, διασκεδάζει.
Είχε ξημερώσει πειά και οι καμπάνες της εκκλησιάς ξαναχτυπούσαν πάλιν. Η παρέα διαλύεται, ενώ το πανηγύρι αρχίζει πάλιν με την ίδια ζωηρότητα. Η αμαξοστοιχία φθάνει και νέοι πανηγυριώται μας επισκέπτονται πάλιν. Εξ αυτών διακρίνομεν τους εκ Βερροίας τον κ. Δημήτριον Ρ΄μιον μετά της μνηστής του δος Μαρίκας Κουλιό, τον κ. Ι. Τριανταφύλλου μετά της αδελφής του δος Ευαγγελίτσας, εκ Θες)νίκης τους κ.κ. Αλέξ. Δούμαν, Ιω. Δέλιον, Ν. Καψάνην και τα δ)δας Μερόπην Ανδρεοπούλου, Νίτσαν Καψάνη και την κ. Τζώρτζη μετά της μικρούλας θυγατρός της δος Έλλης, εκ Λιμπανόβου τον κ. Νικόλαον Εξαρχόπουλον, τον κ. Θωμάν Μοσχόπουλον και τον κ. Χαρ. Μπρουσκελίδην μετά της μικρούλας δος Μαρίας Πετσίδου και της κ. Ελένης Μπρουσκελίδου, εκ Ξεχασμένης τον κ. Αντώνιον Μπιδέρην, Ν. Χαδόλιον και πολλούς άλλους, εκ Θεσσαλονίκης και Βερροίας που τα ονόματά των μας είνε άγνωστα. / Ν.Ε.».

Θερμές ευχαριστίες οφείλω στον Θ. Μπαλωματή, που μου έδωσε πολύτιμο υλικό για το σημερινό σημείωμα. Η φωτογραφία είναι του 1916, προέρχεται από τα Αρχεία του Γαλλικού Στρατού, αντίγραφο της οποίας ευγενικά μου πρόσφερε το 2015 ο Γιάννης Καλλιγάς, τον οποίο επίσης ευχαριστώ πολύ. Νομίζω πως είναι η πιο παλιά φωτογραφία του ναού της Παναγίας του Γιδά με το ψηλό καμπαναριό της και τον νάρθηκα, ενώ παράλληλα εικονίζεται υπερήλικη γυναίκα μπροστά σε μία κατοικία που φαίνεται ότι υπήρχε νοτιοανατολικά του ναού (ίσως κατοικία του ιερέα ή χώρος φιλοξενίας του επισκόπου). –

Αλεξάνδρεια, 7.8.2018
ΓΙΑΝΝΗΣ Δ. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ
[email protected] / 6977336818

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *