O Παύλος Μελάς και το Ρουμλούκι / Του Γιάννη Μοσχόπουλου

O ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ στoν Βάλτο και στο Ρουμλούκι – Kαμπανία

Ο Παύλος Μελάς από τον Φεβρουάριο του 1904 βρισκόταν σε περιοδεία στη βορειοδυτική Μακεδονία, αλλά οι κινήσεις του έγιναν αντιληπτές στους Τούρκους και η Αθήνα του έδωσε εντολή να επιστρέψει αμέσως. Ο Άγγελος Ανεστόπουλος έγραψε ότι ο Παύλος Μελάς πέρασε από τον Κολινδρό, όπου διανυκτέρευσε στην οικία του Θωμά Βένιου και στη συνέχεια οδηγήθηκε προς περιοχή της Ημαθίας. Σύμφωνα με το από 27.3.1904 τηλεγράφημα του Δ. Καλλέργη από το Ελληνικό Προξενείο Μοναστηρίου προς τον Δ. Ρωμάνο, «Ο Μελάς αναχώρησε σήμερα σιδηροδρομικώς για Θεσσαλονίκη, από όπου θα επιστρέψει στην Αθήνα. […]». Τότε διέσχισε σιδηροδρομικώς το Ρουμλούκι, φορώντας φέσι για προφύλαξη.

Οι Ρουμλουκιώτες ακολουθώντας την κλεφταρματολική παράδοση μοιρολόγησαν το θάνατό του και έκτοτε χόρευαν τον αργό μουσικό σκοπό «Του Παύλου Μελά» (βλ. Λύκειο Ελληνίδων 2008, CD1, τραγούδι 16). Η τελευταία που χόρευε και διέσωσε αυτόν τον χορό ήταν η Μαρία Τοπάλη-Γιαννοπούλου από το Μακροχώρι, η οποία τον δίδαξε ακολούθως σε τοπικούς χοροδιδασκάλους κι έτσι συνεχίζει να χορεύεται μέχρι σήμερα. Μάλιστα σύμφωνα με μαρτυρία του Αχιλλέα Τσιάρα τον ίδιο χορό τον χόρευε η Πηνελούδα Μουλαρτζή στην Αγκαθιά και η Λεμονιά Κολέτσα στο Μακροχώρι. Ο ίδιος πληροφορητής μου ανέφερε και για μία αφιερωματική εκδήλωση που είχε κάνει ο άλλοτε πρόεδρος του Λαογραφικού Συλλόγου Μακροχωρίου, Κ. Μαγαλιός, κατά την οποία στο ναό του Τιμίου Προδρόμου συγκεντρώθηκαν πολλές παλιές γυναίκες του χωριού, οι οποίες με επικεφαλής την Μαρία Γάτου τραγούδησαν το μοιρολόϊ «Σαν τέτοια ώρα στο βουνό ο Παύλος πληγωμένος» και στη συνέχεια έπαιξε τον ίδιο οργανικό σκοπό η ζυγιά του Θ. Πάτμου και χόρεψαν εκείνες οι γυναίκες.