Κείμενο του Γρηγόρη Γιοβανόπουλου το οποίο αναφέρεται στην Εθνική Επέτειο παρουσιάζει σήμερα ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος.
Το συγκεκριμένο κείμενο θα διαβαστεί στην εκδήλωση της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ημαθίας για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821:
Στις 15 Μαρτίου του 1825 έγινε στο χωριό Σχοινόλακκα Μεσσηνίας μια μάχη το αποτέλεσμα της οποίας αν αξιοποιούνταν σωστά, θα μπορούσε να αλλάξει τον ρου της ιστορίας , να αποσοβήσει τις καταστροφές που επέφερε ο Ιμπραήμ στο Μοριά και τη Ρούμελη (καταστροφή Μεσολογγίου), ίσως δεν συντάσσονταν η «πράξη υποτέλειας» τον Ιούλη του 1825 και ίσως δεν ήταν τόσο απαραίτητη η βοήθεια των τριών μεγάλων δυνάμεων στο Ναβαρίνο , η αποστολή του Γαλλικού σώματος του στρατηγού Μαιζών για την εκδίωξη των Αιγυπτίων και συνακόλουθα η μεγάλη εξάρτηση της Ελλάδας από τους «ξένους προστάτες» της.
Πολλά ίσως θα μου πείτε , αλλά ήταν και πάλι εκεί η «κατάρα» που κυνηγά το ελληνικό έθνος από την αρχαιότητα , αυτή της διχόνοιας και του φθόνου που κόντεψε να καταστρέψει ότι είχαν χτίσει με αίμα οι Έλληνες από τον Φλεβάρη του 1821 που ο Αλ. Υψηλάντης πέρασε τον Προύθο αρχίζοντας ουσιαστικά την επανάσταση του Ελληνικού έθνους κατά της Οθωμανικής τυραννίας.
Στη μάχη αυτή πολέμησαν οι Μακεδόνες , που έφυγαν από την πατρίδα τους μετά την καταστολή της επανάστασης στη Μακεδονία και με αρχηγό έναν από τους ικανότερους Έλληνες στρατηγούς τον Αναστάσιο Καρατάσο από τη Δοβρά της Βέροιας , πολέμησαν ηρωικά σε όλη τη Νότια Ελλάδα δοξάζοντας το όνομα της Μακεδονίας .
Ας κάνουμε όμως την «βουτιά στο παρελθόν» για να πληροφορηθούμε για τα γεγονότα και να αντλήσουμε διδάγματα για το σήμερα καθώς η πατρίδα μας κινδυνεύει από άλλους εχθρούς αλλά η συμπεριφορά των ηγετών μας μάλλον θυμίζει εκείνη που τότε μας έφερε ένα βήμα από τον όλεθρο.
- Στις 22 Φεβρουαρίου 1821 ο «γενικός Επίτροπος της Αρχής» Αλέξανδρος Υψηλάντης περνά τον Προύθο και μπαίνοντας στη Μολδαβία αρχίζει την επανάσταση.
- Στις 17 Μαρτίου 1821 οι Μανιάτες με τον Θ. Κολοκοτρώνη, τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη , τον Παπαφλέσσα κ.α. ξεκίνησαν από την Τσίμοβα (Αρεόπολη) και στις 23 Μαρτίου απελευθέρωσαν την Καλαμάτα.
- Στις 24 Απριλίου έγινε η μάχη της Αλαμάνας και στις 8 Μαΐου η μάχη στο «Χάνι της Γραβιάς»
- Στις 23 Σεπτεμβρίου 1821 έγινε η άλωση της Τριπολιτσάς
- Στις 13 Απριλίου 1822 οι Τούρκοι καταστρέφουν τη Νάουσα.
- Στις 12 Ιουλίου 1822 ο Μαχμούτ Πασάς Δράμαλης έφτασε στο Άργος και στις 26 Ιουλίου στα Δερβανάκια η στρατιά του θα υποστεί συντριπτική ήττα μετά το ευφυές σχέδιο του Κολοκοτρώνη.
- Στις 6 Ιουνίου 1822 ο Κ. Κανάρης πυρπολεί την τουρκική Ναυαρχίδα στη Χίο.
- Στις 21 Αυγούστου 1823 ,ο Μάρκος Μπότσαρης αφού προηγουμένως είχε σκίσει το έγγραφο που τον ονόμαζε στρατηγό της Δυτικής Ελλάδας , εξαιτίας του φθόνου που αυτό προκάλεσε στους άλλους οπλαρχηγούς, σκοτώνεται στο Κεφαλόβρυσο του Καρπενησίου.
Η Επανάσταση του 1821 όπως ήταν φυσικό ξέσπασε και στην Κεντρική Μακεδονία. Κύριες εστίες ήταν οι περιοχές του Ολύμπου , Βεροίας , Νάουσας και Χαλκιδικής. Παρόλα αυτά δεν κατάφερε να ευδοκιμήσει και να σταθεροποιηθεί εξαιτίας πολλών παραγόντων που είχαν να κάνουν με την φυσική της θέση που ήταν κοντά στο κέντρο της Οθωμανικής εξουσίας αλλά και της ασυνεννοησίας και προχειρότητας με την οποία αντιμετωπίστηκε τόσο στον σχεδιασμό , την υλοποίηση και τη διεύθυνση των επιχειρήσεων.
Ωστόσο η συμβολή των Μακεδόνων στον αγώνα του Έθνους για ανεξαρτησία ήταν πολύ σημαντική καθώς μέσα από τις φλόγες του ξεσηκωμού των Μακεδόνων ξεπήδησαν πολεμικοί ηγέτες τεραστίου αναστήματος οι οποίοι με την μεγάλη τους εμπειρία και γενναιότητα έγιναν οι καλύτεροι πρεσβευτές της Μακεδονίας στη Νότια Ελλάδα. Άνδρες όπως ο Αναστάσιος (Τάσος) Καρατάσος από τη Δοβρά Βέροιας , ο Διαμαντής Νικολάου από τον Όλυμπο , ο Αγγελής Γάτσος από τους Σαρακηνούς της Αριδαίας , ο Ζαφειράκης Θεοδοσίου Λογοθέτης από τη Νάουσα , ο Εμμανουήλ Παππάς από τις Σέρρες και πολλοί άλλοι που αφού ανέδειξαν τον αγώνα του Μακεδονικού Ελληνισμού για ελευθερία, λειτούργησαν αρχικά ως αντιπερισπασμός και αργότερα μετά το δραματικό σβήσιμο της Επανάστασης στη Μακεδονία κατέβηκαν με επεισοδιακό τρόπο στη Νότια Ελλάδα και με επικεφαλής τον Καρατάσο πολέμησαν μέχρι την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας.
Ευτυχώς ο Γιώργος Χιονίδης , ο Ιωάννης Βασδραβέλλης κυρίως, αλλά και άλλοι ερευνητές έχουν συγγράψει μνημειώδεις εργασίες και μελέτες για το συγκεκριμένο ζήτημα μην επιτρέποντας να παραμείνει στην αφάνεια που το καταδικάζει η τόσο ελλιπής αναφορά του στα σχολικά εγχειρίδια .
ΦΥΓΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΟΛΥΜΠΟ – ΦΥΓΗ ΠΡΟΣ ΝΟΤΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Όταν οι Τούρκοι Μπήκαν στην Νάουσα οι περισσότεροι από τους αγωνιστές οχυρώθηκαν και πολέμησαν απεγνωσμένα για αρκετές ημέρες.
Όταν δεν ήταν πλέον δυνατό να συνεχίσουν τον αγώνα κατόρθωσαν να διαφύγουν από τον Άγιο Νικόλαο όπου ήταν ο Γέρο Καρατάσος ο Γάτσος και οι άλλοι οπλαρχηγοί.
Έκαναν συμβούλιο και αποφάσισαν να μεταβούν στον Όλυμπο και από εκεί να κατέβουν στη νότια Ελλάδα αφού βέβαια πρώτα ασφαλίσουν τα γυναικόπαιδα.
Υποχώρησαν προς το Σέλι και εκεί αντιλήφθηκαν ότι τα στενά του Φραγκότσι είχαν καταληφθεί από Τούρκους Κονιάρους.
Επιτέθηκαν με σφοδρότητα εναντίον τους και αρχικά κατάφεραν να τους διαλύσουν, αλλά κατά τη διάρκεια της μάχης έφτασαν και άλλοι Τούρκοι που τους περικύκλωσαν και έτσι στη σύγκρουση που ακολούθησε κάποιοι σκοτώθηκαν και κάποιοι όπως ο Ζαφειράκης, αργότερα εγκλωβίστηκαν στο δάσος Σουφουλιό και σκοτώθηκαν εκεί.
Η πορεία για τον Ασπροπόταμο όπου κατευθύνθηκαν ήταν δύσκολη και περιγράφεται από τον Κασομούλη στα απομνημονεύματά του. Οι Μακεδόνες αγωνιστές πέρασαν από τον Όλυμπο στα Χασιά στο αρματολίκι του Μπιζιώτα όπου τους περιποιήθηκαν και τους κατατόπισαν για το δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουν. Μετά έφτασαν στο αρματολίκι τον του Μπλαχάβα και από εκεί μεταμφιεσμένοι έφτασαν στον Ασπροπόταμο όπου βρήκαν τον Νικόλαο Στουρνάρη που τους δέχτηκε εγκάρδια, τους περιποιήθηκε και εκεί γνώρισαν οι Ολύμπιοι και τον καπετάνιο των Αγράφων, τον Γεώργιο Καραϊσκάκη για τον οποίο όλοι εκφράζονται με τα καλύτερα λόγια.
Ο Καρατάσος και ο Γάτσος με τους άντρες τους θα φτάσουν λίγο αργότερα στον Ασπροπόταμο και αφού ασφαλίσουν τα γυναικόπαιδα θα συνεχίσουν τον αγώνα παίρνοντας μέρος σε σημαντικότατες μάχες και μάλιστα θα είναι αυτοί που θα νικήσουν για πρώτη φορά τα αήττητα τάγματα του Ιμπραήμ Πασά.
Από το 1823 που σημειώνεται η αλλαγή της αγγλικής πολιτικής και μετά, αρχίζουν τα σοβαρά προβλήματα για τους επαναστατημένους Έλληνες.
Τα προβλήματα αυτά είναι εσωτερικά καθώς θα αρχίσουν οι εμφύλιοι πόλεμοι που θα απειλήσουν να καταστρέψουν ότι κατακτήθηκε με τις θυσίες των αγωνιστών, αλλά, και εξωτερικά μιας και ο Σουλτάνος αναγνωρίζοντας την αδυναμία του να καταστείλει την επανάσταση θα συμμαχήσει με το Μεχμέτ Αλή της Αιγύπτου αναθέτοντας στο θετό του γιο Ιμπραήμ Πασά τη διοίκηση του Μοριά.
Ας δούμε όμως και ορισμένα πολιτικά γεγονότα που θα ρίξουν περισσότερο φως στα συνταρακτικά αυτά γεγονότα.
- Στις 14 Φεβρουαρίου 1823 ο Υπουργός εξωτερικών της Βρετανίας Τζορτζ Κάνιγκ διέταξε τον Άγγλο Πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη Στράγκφορντ να δηλώσει στην Υψηλή πύλη πως προϋπόθεση για τη φιλική στάση της Βρετανίας απέναντι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν η εκπλήρωση από μέρους της των υποχρεώσεων που είχε αναλάβει προς τους Χριστιανούς υπηκόους της.
- Στις 25 Μαρτίου η Αγγλική εξωτερική πολιτική αναγνωρίζει τον ελληνικό ναυτικό αποκλεισμό στο Ιόνιο καθώς ο Άγγλος διοικητής Τόμας Μαίτλαντ διατάζεται να περιορίσει την αυστηρότητά του απέναντι στους Έλληνες. Έχουμε λοιπόν μια de facto αναγνώριση του Ελληνικού έθνους ως εμπόλεμου με την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
- Στις 10 Απριλίου 1823 στο Άστρος της Κυνουρίας άρχισαν οι εργασίες τη; Β’ Εθνοσυνέλευσης που κράτησαν μέχρι τις 30 Απριλίου. Στη συνέλευση ψηφίστηκε νέο Σύνταγμα και αποφασίστηκε να καταργηθούν οι τρεις τοπικοί οργανισμοί, η Πελοποννησιακή Γερουσία, ο Οργανισμός της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος και ο Άρειος Πάγος, ο Οργανισμός της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος ώστε να υπάρχει ένα μόνο κέντρο εξουσίας και συντονισμού.
- Ένα από τα σημαντικά σημεία της Δεύτερης Εθνοσυνέλευσης είναι η κατάργηση της αρχιστρατηγίας, απόφαση που αν και χωρίς αναφορά στο όνομά του, κατάργησε τη θέση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Γίνεται πλέον ολοφάνερο πως η εξουσία περνά στα χέρια των προυχοντικών ομάδων (Κοτσαμπάσηδες , Φαναριώτες, πλοιοκτήτες) και οι στρατιωτικοί (Κολοκοτρώνης, Υψηλάντης , Ανδρούτσος) παραγκωνίζονται και μειώνονται καθώς γίνονται αθρόες προαγωγές στο βαθμό του Στρατηγού που έχουν και αυτοί.
Για την φιλική Εταιρεία φυσικά ούτε λόγος, ενώ η επανάσταση τελικά θα μπει σε μια τροχιά εσωτερικών συγκρούσεων που θα κορυφωθούν με τους εμφύλιους πολέμους.
Ο πρώτος το Μάρτη του 1824 και ο δεύτερος τους τελευταίους μήνες του 1824 όπου το Νοέμβρη θα σκοτωθεί ο Πάνος Κολοκοτρώνης πρωτότοκος γιος του «Γέρου του Μοριά», θα εισβάλουν Ρουμελιώτικα στρατεύματα στην Πελοπόννησο την οποία θα λεηλατήσουν και στα τέλη του Δεκέμβρη θα παραδοθούν ο Κολοκοτρώνης και οι Δεληγιανναίοι στην Κυβέρνηση Κουντουριώτη που θα τους φυλακίσει στην Ύδρα.
Οι εμφύλιοι έληξαν βέβαια με νίκη των «Κυβερνητικών» , αλλά τη νίκη εν πολλοίς έδωσε σε αυτούς το «Αγγλικό δάνειο». Τι ήταν αυτό;
Ήταν ένα δάνειο που πήρε το Εκτελεστικό (η Ελληνική Κυβέρνηση) ύψους 800.000 λιρών στις 9 Φεβρουαρίου 1824 από τον οίκο Λόφναν με τόκο 5%, προμήθεια 3%, ασφάλιστρα 1,5% και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια. Η εγγύηση ήταν τα εθνικά κτήματα και τα δημόσια έσοδα . Βέβαια στην Ελλάδα έφτασαν μόλις 298.000 λίρες,καθώς το δάνειο ορίστηκε στο 59% του ονομαστικού (472.000 λίρες) και από αυτό παρακρατήθηκαν 80.000 ως προκαταβολή τόκων δύο ετών, 16.000 για χρεολύσια, 2.000 ως προμήθεια και άλλες δαπάνες. Τα χρήματα αυτά όπως και τα άλλα του δευτέρου δανείου χρησιμοποιήθηκαν αφειδώς για την χρηματοδότηση του εμφυλίου πολέμου και την επικράτηση της ομάδας των νησιωτών μεγαλοεφοπλιστών και των Πελοποννησίων μεγαλογαιοκτημόνων. Έτσι θα χρηματοδοτηθούν τα Ρουμελιώτικα στρατεύματα που θα εισβάλουν στην Πελοπόννησο και θα δώσουν τη «νίκη» στην Κυβέρνηση απέναντι στους «εχθρούς του γένους» όπως ονόμαζαν τους αντιπάλους τους.
Και οι πραγματικοί εχθροί ; Τι έγιναν άραγε αυτοί ; Τι έκαναν; Περίμεναν αργοί να αποφασίσουν οι Έλληνες ποιοι είναι παραπάνω πατριώτες για να αναμετρηθούν μαζί τους;
Ο θετός γιος του Μεχμέτ Αλή της Αιγύπτου Ιμπραήμ Πασας στις 12 Φεβρουαρίου 1825 αποβιβάζει 4.000 πεζούς και 300 ιππείς στη Μεθώνη. Στις 5 Μαρτίου και στις 20 Απριλίου και αφού διέλυσε την πολιορκία της Κορώνης συγκέντρωσε στα δύο φρούρια περίπου 20.000 στρατιώτες.
Η ελληνική Κυβέρνηση σα να ξυπνά από τον ολέθριο λήθαργο αποφασίζει να χτυπήσει αυτή τη θανάσιμη απειλή . Διατάσσονται τα Ρουμελιώτικα στρατεύματα να σπεύσουν προς τη Μεθώνη. Τόποι συγκέντρωσης ορίζονται η περιοχή Κυπαρισσίας και η Μεσσηνία.
Ήταν άραγε αρκετά τα Ελληνικά στρατεύματα για να νικήσουν τους Αιγύπτιους (οργανωμένους κατά τα Γαλλικά πρότυπα με Γάλλους αξιωματικούς) του Ιμπραήμ;
Αριθμητικά, μάλλον ναι καθώς υπολογίζονταν σε 8.000 στρατιώτες περίπου.
Είχαν ικανούς και έμπειρους αρχηγούς όπως τον Καραϊσκάκη , τους Σουλιώτες Κίτσο Τζαβέλλα και Κώστα Μπότσαρη, Τον Χατζηχρήστο , Τον Ράγκο, το Βάσσο Μαυροβουνιώτη, το Δράκο ,τον Κοντογιάννη κ.α. Μαζί μ’ αυτούς το καμάρι της Μακεδονίας ο πολύπειρος Γέρο –Καρατάσος με τους Μακεδόνες του από τη Χαλκιδική, τον Όλυμπο και το Βέρμιο.
Χρειαζόταν όμως ικανός και αποδεκτός από τους σκληροτράχηλους αυτούς πολεμιστές Αρχιστράτηγος, κάποιος που να έχει αναμφισβήτητο κύρος για να σταθεί επάξια απέναντι στον «Ναπολέοντα της Ανατολής» Ιμπραήμ Πασά. Δυστυχώς ο «Γέρος του Μοριά» ήταν φυλακισμένος στην Ύδρα , αλλά και πάλι θα μπορούσε η Κυβέρνηση να διορίσει αρχηγό τον Καραϊσκάκη, ή τον Τζαβέλα ή τον πιο κατάλληλο απ’ όλους τον Καρατάσο που ενέπνεε και απολάμβανε σεβασμό από όλους τους οπλαρχηγούς.
Η Κυβέρνηση όμως για να αποκομίσει πολιτικά οφέλη από την υποτιθέμενη νίκη ενάντια στους Αιγύπτιους αποφάσισε επικεφαλής της εκστρατείας να τεθεί ο Γ. Κουντουριώτης συνοδευόμενος από το Μαυροκορδάτο και αρχιστράτηγος των δυνάμεων να τεθεί ο Κυριάκος Σκούρτης Υδραίος Πλοίαρχος , γενναίος βέβαια και πατριώτης, κατάλληλος για κυβερνήτης καραβιού αλλά πλήρως ακατάλληλος για αγώνα στη στεριά.
Και τοποθετείται λοιπόν αυτός πάνω από έναν Καραϊσκάκη, έναν Καρατάσο, έναν Τζαβέλλα , έναν Μπότσαρη , δημιουργώντας μια τραγελαφική κατάσταση που περιγράφει με το δικό του τρόπο ο Μακρυγιάννης στα απομνημονεύματά του:
«Κ’ έβαλε (το δίδυμο Κουντουριώτη-Μαυροκορδάτου) το Σκούρτη να διοικήση και να οδηγήσει και τους αρχηγούς της ξηράς , ο θαλασσινός , απλός αξιωματικός –ούτε της θάλασσας τον πόλεμο δεν εγνώριζε καλά- Έλεγε των στεργιανών «όρτζα πότζα» εκείνοι έλεγαν « τι λέγει αυτός γα… το ……..τ’ (οι Υδραίοι μιλούσαν Αρβανίτικα). Τέλος πάντων ο πατριωτισμός όλων αυτεινών και της συντροφιάς τους , η ψύχωση της φατρίας και η διαίρεση κι’ ο εμφύλιος πόλεμος και η διχόνοια των μαγαλοκέφαλων Κωλέττη και Μαυροκορδάτου , διά να μη δοξαστή ο ένας και χάση ο άλλος , και το «όμως» του Κουντουργιώτη και το «ότσα πότζα» του Σκούρτη και το «……..ί» των Ρουμελιωτών – ο Μπραΐμης μπήκε στην Πελοπόννησο και την έκανε γη Μαδιάμ όχι από την παλληκαριά των Αράπηδων , αλλά από αυτά όπου λέγω».
Αλλά και ο Κολοκοτρώνης όταν έμαθε το διορισμό του Σκούρτη είπε στους προεστούς της Ύδρας : «Τώρα μένει να διοριστώ εγώ Ναύαρχος (στη θέση του Μιαούλη) για να καταστρέψουμε μαζί τον Ιμπραήμ και να σώσουμε την Ελλάδα».
Ο Κουντουριώτης λοιπόν ξεκίνησε ράθυμα από το Ναύπλιο καβάλα σ’ ένα ωραίο άλογο και επειδή δεν ήξερε να ιππεύει , δύο Αιγύπτιοι αιχμάλωτοι τον κρατούσαν από πλάγια για να μην πέσει. Έφτασε στην Τριπολιτσά σε τρεις μέρες και αρρώστησε καθώς ήταν άμαθος από τα ταξίδια της στεριάς . Έμεινε αρκετές ημέρες εκεί και εδέησε να ξεκινήσει στις 5 Απριλίου για να συναντήσει τα στρατεύματα (από χωριό 10 ώρες μακριά από το Κρεμμύδι όπου τον περίμεναν οι οπλαρχηγοί), προκειμένου «να ευδοκιμήσει η εκστρατεία του αδελφού μου , να νικήση και καταστρέψει τον αιγυπτιακόν στρατόν , να υποτάξη τα φρούρια της Μοθώνης και Κορώνης , να απέλθη και εις τας Πάτρας , να υποτάψη και εκείνα τα φρο΄πυρια και , όταν επιστρέψει εις το Ναύπλιον , και συστήση την επιτροπήν να σας δικάση , τότε θέλει τον γράψω και θέλει μεσολαβήσω να κάμη εις εσάς επιείκιαν, το πολύ να σας χαρισθή μόνη η ζωή και τίποτε άλλο να μην περιμένετε» όπως είπε ο Λάζαρος Κουντουριώτης στον Κολοκοτρώνη και στον Δεληγιάννη που τον παρακάλεσαν να τους απελευθερώσει για να πολεμήσουν τον Ιμπραήμ. Εκπληκτικό ε;!!!!!!
Τα πάντα όλα που θα έλεγε και ο σύγχρονος Έλληνας.
Με μια εκστρατεία και με αρχηγό τον Γ. Κουντουριώτη , Αρχιστράτηγο τον Σκούρτη και ακόλουθο τον Μαυροκορδάτο , ο Ιμπραήμ θα ρίχνονταν στη θάλασσα , όλα τα κάστρα θα απελευθερώνονταν και θα δικάζονταν και οι «αντάρτες» κατά της Κυβέρνησης. Μάλιστα!!!!!!
Δυστυχώς τα πράγματα εξελίχτηκαν διαφορετικά . Μετά την απρόσμενη επιτυχία του Καρατάσου στη Σχοινόλακα θα ακολουθήσει στις 7 Απριλίου 1825 η ήττα στο Κρεμμύδι και στις 20 Μαΐου 1825 η ήττα στο Μανιάκι και ο θάνατος του Παπαφλέσσα .
Ο «εκλαμπρότατος Όμως» όπως αποκαλούνταν κοροϊδευτικά ο Γ. Κουντουριώτης επέστρεψε κακήν –κακώς στο Ναύπλιο και από εκεί πάει στην Ύδρα ταπεινωμένος για να συνεννοηθεί με τον αδερφό του.
Όταν τον είδαν οι Υδραίοι να επιστρέφει αξιοθρήνητος είπαν την αρβανίτικη παροιμία: Βάτε με κάλε , έρδε με γκομάρε
δηλ. έφυγε με άλογο , γύρισε με γαϊδούρι.
Η συγκεκριμένη παροιμία θα μπορούσε πολύ άνετα να ειπωθεί για Κυβερνήτη που ξεκίνησε φουριόζος , αλλά άπειρος και ενθουσιώδης να νικήσει το διεθνές κεφάλαιο, να καταστρέψει τον καπιταλισμό , να αλλάξει ή να διαλύσει την Ε.Ε. , να κατατροπώσει τους διεθνείς πιστωτές κάνοντάς τους χορευτές και χορεύτριες του πεντοζάλη που θα έπαιζε ο ίδιος με κρητική λύρα. Δυστυχώς πάλι
… «Βάτε με κάλε, έρδε με γκομάρε».
Το λογαριασμό όμως και τότε και τώρα πληρώνει ο λαός.
Ας γυρίσουμε όμως στο 1825 για να δούμε πως λίγοι Μακεδόνες από τον τόπο μας , με εμπνευσμένη ηγεσία , αποφασισμένοι αλλά και αναλύοντας σωστά την κατάσταση , τις δυνατότητές τους και τις δυνατότητες του εχθρού επικράτησαν ενός υπέρτερου αντιπάλου δείχνοντας το δρόμο για τη νίκη, δρόμο που αγνόησαν εκείνοι που πάνω από το συμφέρον της πατρίδας βάζουν το συμφέρον της πολιτικής τους παράταξης.
Ακριβώς όπως και σήμερα.
Όταν έγινε γνωστό πως αρχιστράτηγος αναλάμβανε ο Κυριάκος Σκούρτης , όλοι οι καπεταναίοι δυσφόρησαν. Ήταν όμως νωπός ο ήχος από τις λίρες που εισέπραξαν για να συμπράξουν στον εμφύλιο που σιώπησαν αποδεχόμενοι εκόντες άκοντες τον περίεργο Αρχιστράτηγο. Μόνο ο γέρο- Καρατάσος δεν μπόρεσε να κρύψει την οργή του και λέγοντας «εγώ κάτω από τέτοιον αρχηγό δεν πολεμώ» πήρε ένα τμήμα από τους Μακεδόνες του και στρατοπέδευσε στη Σχοινόλακκα Μεσσηνίας , χωριό σχετικά κοντά στο Κρεμμύδι όπου στις 15 Μαρτίου 1825 θα γίνει ο ομώνυμη μάχη που σημειωτέον γιορτάζεται κάθε χρόνο στη Σχοινόλακκα με τις ανάλογες τιμές.
(Θα ήταν πιστεύω ωφέλιμο και σωστό να παρίσταται σ’αυτή τη γιορτή και εκπρόσωπος του νομού μας μιας και οι πρόγονοί μας έδωσαν εκείνον τον αγώνα).
Ας δούμε λοιπόν τα γεγονότα.
Κατά τον Κ. Μαργαρίτη τα πράγματα εξελίχτηκαν ως εξής: « Οι Πελοποννήσιοι Τούρκοι , τους οποίους είχε μετ’ αυτού ο Ιμπραήμ συνεννοούμενοι με μερικούς Έλληνας σχετικούς των , άσπονδους δε εχθρούς των Ρουμελιωτών , επληροφορούντο εις ποία μέρη ευρίσκοντο εισέτι τοποθετημένοι οι Ρουμελιώται , όθεν μαθών υπ’ αυτών ο Ιβραΐμης ότι ο γενναίος στρατηγός Καρατάσος ευρίσκεται στρατοπεδευμένος εις εν χωρίον , σπεύδει με 6.000 στρατού να τον προλάβη και καταστρέψη. Αλλά ο Καρατάσος μαθών τούτο από τας οπισθοφυλακάς , οχυρούται εις μερικά οσπίτια χωρικών, διατάττων αυστηρώς τους στρατιώτας να μη ρίψωσι κατά του εχθρού πριν ή κάμη αυτός σημείον , οι σστρατιώται λοιπόν άμα είδον το σημείον του αρχηγού των πυροβολούσιν ευστόχως κατά των εχθρών».
Το πρωί λοιπόν της 15ης Μαρτίου 1825 η εμπροσθοφυλακή του Ιμπραήμ αποτελούμενη από 3.000 πεζούς με μουσκέτα που έφεραν ξιφολόγχη (μπαγιονέτα) όπως οι Ευρωπαϊκοί στρατοί, 1.000 άτακτους Αλβανούς, 700 ιππείς Μαμελούκους και 10 ορεινά κανόνια έφτασε στη Σχοινόλακκα . Ο Καρατάσος ιδιαίτερα έμπειρος, τοποθέτησε τους 200 περίπου Μακεδόνες του, σε θέσεις ψηλές , οχυρώνοντας τα σπίτια του χωριού και ο ίδιος με το επιτελείο του πήρε θέση σε μέρος όπου δέσποζε της περιοχής και όρθιος έδωσε το σύνθημα όταν το Αιγυπτιακό πεζικό έφτασε στην επιθυμητή θέση. Τέσσερις αλλεπάλληλες επιθέσεις των Αιγυπτίων αποκρούσθηκαν με μεγάλες απώλειες γι’ αυτούς. Την τέταρτη επίθεση διεύθυνε ο Ρισβάν Μπέης αρχηγός των Μαμελούκων, αλλά και αυτή απέτυχε παταγωδώς. Εν τω μεταξύ κάποιες ενισχύσεις που στάλθηκαν προς τον Καρατάσο δέχτηκαν επίθεση από το ιππικό του Ιμπραήμ και υπέστησαν απώλειες καθώς ήταν σε πεδινό έδαφος και γύρισαν πίσω άπρακτες.
Ο Καρατάσος βλέποντας πως δεν θα μπορούσε επ’ άπειρον να μείνει μόνος στη Σχοινόλακκα επωφελούμενος από μια ραγδαία βροχή , αφού μάζεψε τα όπλα των σκοτωμένων Αιγυπτίων αποσύρθηκε στη Λιγούδιτσα όπου ενώθηκε με τους Αρκάδες .
Η μάχη στη Σχοινόλακκα κράτησε 6 ώρες και οι απώλειες των Μακεδόνων ήταν ελάχιστες. 13 Νεκροί, 6 τραυματίες και 6 αιχμάλωτοι. Οι απώλειες των Αιγυπτίων ήταν 150 στρατιώτες , 6 αξιωματικοί και 63 τραυματίες.
Γράφει ο Παπαρρηγόπουλος; «Τωόντι τότε κατά πρώτον τα άρρυθμα (άτακτα) ημών στίφη προς τακτικόν αντεπαρατάχτησαν τάγμα και μολονότι ουδεμίαν έλαβον εκ Κρεμμυδίου επικουρίαν , αλλ’ όμως διά την ατρόμητον ανδρείαν και μάλιστα διά την επιτηδειότητα του αρχηγού , κατόρθωσαν να κατισχύσωσι».
Ο Κανέλλος Δεληγιάννης στα απομνημονεύματά του σημειώνει: « ..είναι δε ομολογημένον ότι εξ όλων των Ρουμελιωτών οπλαρχηγών μόνον ο Καρατάσιος επολέμησεν ατρομήτως με τον Αιγύπτιον σατράπην και έδειξεν στρατιωτικόν χαρακτήρα και ουδείς άλλος».
Ο Φωτάκος υπασπιστής του Κολοκοτρώνη γράφει: « Εις ταύτην την μάχην επολέμησαν γενναίως οι Μακεδόνες με τον Καρατάσον , εσκότωσαν ολίγους Τούρκους , επήραν ολίγα όπλα και μας εξεντρόπιασαν».
Ο Δημήτριος Σαχτούρης Φρούραρχος του Ναυπλίου γράφει προς το Ναύαρχο Ανδρέα Μιαούλη: « Ο γενναίος Καρατάσος την προχθές Κυριακήν εκρότησε πόλεμον με τους εχθρούς και εσκότωσε υπέρ τους 200 και ξεχωριστά λαβωμένους , και έστειλε πέντε φορτία μπαγιονέταις εις την διοίκησιν».
Ο Σ.Τρικούπης στο τετράτομο έργο του, «Ιστορία της ΕλληνικήςΕπαναστάσεως»
Αναφέρει σχετικά: «Την 16ην Μαρτίουυ εν τάγμα Αιγυπτίων έπεσεν επί τους υπό την οδηγίαν του Καρατάσιου. Εκλεκτοί και εμπειροπόλεμοι ήσαν οι υπό τον αρχηγόν τούτον Μακεδόνες και άξιοι αυτού καθώς και ούτος άξιος αυτών. Διό γενομένης σφοδράς μάχης , αν και δεν ήλθον εις βοήθειάν των οι εν Κρεμμυδίω , ενίκησαν οι ολίγοι ούτοι πολεμήσαντες μόνοι , έτρεψαν τους εχθρούς και πήραν υπέρ τα 100 λογχοφόρα όπλα ερριμένα επί του πεδίου της μάχης και τα έστειλαν εις την Τριπολιτσάν».
Ο μεγάλος «Γέρος του Μοριά» στα απομνημονεύματά του αναφέρει λακωνικά: «Ο Καρατάσος έκαμε έναν καλόν πόλεμον».
Αλλά και στη «νεκρολογία» του στις 22 Ιανουαρίου ο Κωλέττης λέγει μεταξύ άλλων;
«… Πρώτος εταπείνωσε την οφρύν του Άραβος εις τα πεδία της Μέσσηνίας , δείξας καρτερίαν και γενναιότητα ηρωικήν».
Έτσι έγινε η μάχη στη Σχοινόλακκα στην οποία για πρώτη φορά οι Έλληνες(και συγκεκριμένα οι Μακεδόνες) θα υπερισχύσουν των τακτικών στρατευμάτων του Ιμπραήμ δείχνοντας το δρόμο της νίκης για τους Έλληνες .
Αποφασιστικότητα, ενότητα , εμπνευσμένη ηγεσία από ικανότατο αρχηγό, αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων μας, άγρυπνο μάτι στις κινήσεις του εχθρού και απαγκίστρωση με τα λάφυρα (κέρδη) όταν πρέπει.
Με τιμή
Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
Δάσκαλος
Υ.Γ.1 Οι μάχες στις οποίες συμμετείχαν οι Μακεδόνες ενδεικτικά ήταν: Μάχη της Πλάκας, μάχη του Πέτα, μάχη στο Τρίκκερι, μάχη στα Βρυσάκια , μάχη στην Κάρυστο, μάχη Σκιάθου, σκοπέλου, καταστροφή των Ψαρών , μάχη της Ακρόπολης , μάχη στο Δίστομο , μάχη της Θήβας , μάχη της Αταλάντης , μάχη της Σχοινόλακκας , μάχη της Πέτρας κ.α.
Υ.Γ.2 Νομίζω πως θα πρέπει το τμήμα πολιτισμού της αντιπεριφέρειας να εξετάσει το ενδεχόμενο παρουσίας αντιπροσωπείας του νομού στις εκδηλώσεις της Σχοινόλακκας
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΠΗΓΕΣ
- ΑΠ.Μ. ΤΖΑΦΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΟΙ ΚΑΡΑΤΑΣΑΙΟΙ,, ΕΚΔΟΣΙΣ ΝΟΜΑΡΧΙΑΣ ΗΜΑΘΙΑΣ ΕΠΙ ΤΗ 150ΕΤΗΡΙΔΙ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ. ΒΕΡΟΙΑ 1971
- ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΧΙΟΝΙΔΗΣ. “Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ’21 (ΜΙΑ ΣΚΙΑΓΡΑΦΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ ΤΟΥΣ)”, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1991
- ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΧΙΟΝΙΔΗΣ. Η ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΚΑΙ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΟΛΥΜΠΟΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ΕΤΗ 1821-1822 ΑΘΗΝΑ 1975
- , ΔΗΜΗΤΡΗ ΦΩΤΙΑΔΗ.Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 21 ,ΑΘΗΝΑ 1971
- ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ, ΤΟΜΟΣ ΙΒ, ΑΘΗΝΑ 1975
- ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΣΔΡΑΒΕΛΛΗΣ ,ΟΙ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ ΑΓΩΝΑΣ (1940)
- ΙΩΑΝΝΟΥ Κ. ΒΑΣΔΡΑΒΕΛΛΗ, Ὁ ΑΓΩΝΑΣ ΤΟΥ 1821 ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (1969)
- Κ. ΚΑΛΑΝΤΖΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ, Β’ ΤΟΜΟΣ .
- Ν. ΚΑΣΟΜΟΥΛΗ, ΕΝΘΥΜΗΜΑΤΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ 1821-1833. ΠΡΟΤΑΣΣΕΤΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΜΑΤΩΛΙΣΜΟΥ.
- ΣΑΡΑΝΤΟΣ Ι. ΚΑΡΓΑΚΟΣ.Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821, ΑΘΗΝΑ 2014
Αφήστε μια απάντηση