Γράφει ο Γιάννης Μοσχόπουλος
Από το διαστάσεων 0,195μ. Χ 0,14μ. «Τετράδιον Περιγραφής Εθίμων της μαθητρίας Κούγκα Πόπης [διορθωμένο με μολύβι] Καλλιόπης» [από την Αλεξάνδρεια], δημοσιεύω σήμερα την καταγραφή της για τα Χριστουγεννιάτικα έθιμα του Γιδά-Αλεξάνδρειας.
Από τσι 23 τουν Δεκέμβρη παραμονές / των Χριστουγέννων όλοι οι χουριανοί του / χωριού ψούνιζαν σύκα καρύδια φου[ν]του-/κια ξυλουκέρατα, μήλα. Όλα τα μικρά / είχαν μιγάλη χαρά γιατί του ξημέρω- / μα τσι 23 του μηνός έρχουνταν / στα σπίτια παρέοις-παρέοις και / έλιγαν τα κόλλυντα μέχρι του προυϊ. / Τσ’ έδναν οι γναίκοις σύκα καρύ-/δια ξυλουκέρατα και γιόμζαν τουν / ντρουβά. Τσί 24ις του βράδυ έφκιαναν / οι γναίκοις πήτις σαραϊλί κανταϊφι / εκανάμι ένα κλίκι για τουν καλλικάτζαρου εβανάμι στου τζάκι / ένα μιγάλου κούτσουρου τ’άφνάμι όλη τνύχτα κι έκαιγι στου τζάκι. / του άλλου που απόμνι/σκιν του προυϊ τσι 25 του έβγαζά-/μι στναυλή».
στης 23 ξημερώματα 24 του Δεκέμβριου / έρχόνταν τα παιδγιά στης 1 το / πρωϊ και πήγεναν στα κόλιντα / και μαζέβαν ότι τα δίναν άλος / τά δινε καρίδια άλος σύκα / άλος ταδινε καμιά δεκάρα / οι μεγάλη σκόνονταν και αρχι-[νούσαν] / να βοθχιούντε ένας τον άλο / από της 5 η ώρα και έσφα / ζαν τα γουρούν[ι]α όταν το / έσφαζαν έπερναν κριφά / από τα μικρά 1-2 αυγά / τα έβαζαν λίγο στο έμα / και κριφά τάρχναν από / δίθεν το γουρούνη γένισεν / αυγά γιατί είχεν φάη μια κότα και τα μικρά που / γίρω να χορέβουν από τη χαρά τα / και η νι[κο]κερα έπηρνε / το θιμιατό και το θι[μ]νιάτ’ζη / όταν τελιόνα[ν] (σελίδα 7) το γδάρσιμο τόριχναν μέσα / σένα δομάτιο κρίου και / τελιόνοντας τα Χριστούγενα / τνάλ μέρα τα λάτζαν σε / μνιά κάσα. / στας 24 το βράδ φκιάναμε πίτες / Σαραϊλή καταϊφη μαζέβομά/σταν όλι για να φάμε εύγινεν / ο μπαμπάς η η μάνα τάχα / πήγινεν μέστου αχούρι και / έριχνεν απτού παραθήρ / καρίδγια και σίκα τάχα / τάρχνην η καλικάτζαρος και τα μικρά χέρουνταν αλα δεν / πάϊναν να τα μάσν φου-/βούταν να μη [τα] τσακός η κα/λικάτζαρος και τα πάρι. / όταν γίρβάμε να πέσουμε να κοιμθούμε έβανάμι ένα / κούτσουρου τρανό μέσα στου ουτζιάκ (σελίδα το πρωϊ πηγέναμε στν ικλησιά / κιαμα τηλίονην η λη-/τουργία παινάμη στου σπητ / κηχάμε αντέτ εψηνάμε / σπρουΐτχια τάχαμε τσακουμέ/να μπρουστά από μέρης / και εκαμνάμη τσίρ / κι απέτασα ήταν η πρότ / αρτσιά γιατί νηστέβαμε όλο / του Σαραντάμερου. / άμα πηρνούσαν τα χρηστούγενα / τνάλ μέρα γιομουζάμε / τα λουκάνκα μα δεν τρόγα/με μέχρι τα φώτα ήταν / αντέτ να τα φωτήσ ο παπάς. / 31 Δεκεμβρίου το βράδι κάνα[ν] / Βασιλόπτα και γλυκά το πρωϊ / σκόνταν ταμκρά στη 1 / η ώρα και πήγενα[ν] στα Σούρβα / με σούβλιες γιατί τα δίναν (σελίδα 9) κρέας οι μεγάλοι Έφκιαναν / τα πατσιά για το μησμέρ / αφού ετρωγάμι κήστερα / Απτο μησμέρη εβγηνάμε έξω να / ηδούμε τα ρουνκάτσια που / άλαζαν 10-15 παιδγιά / με φουστανέλης και βαστού/σαν και πουμνιά μαχαίρα / ξλένια και χόρεβαν πρότα / μέσα στο χωργιό και το / βράδ ξεκνούσαν για τα χουρ/γιά και χόρεβαν μάζουναν / Στιάρ κθαρ παραδης / και τάδναν στην Εκλησιά / και Τα γιαννιού χώρεβαν για / τελευτέα μέρα σιόλα τα σπίτχια / του χωργιού».-
Αλεξάνδρεια, 23.12.2022 ΑΡΧΕΙΟ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΥ [email protected]
Αφήστε μια απάντηση