Άρθρο του Ειδικού Καρδιολόγου Μάνου Ανεσίδη ΜD, MSc
Η υπνική άπνοια είναι μια σοβαρή διαταραχή της αναπνευστικής λειτουργίας, κατά την οποία η αναπνοή ενός ατόμου διακόπτεται κατά τη διάρκεια του ύπνου. Οι άνθρωποι με άπνοια κατά τον ύπνο σταματούν να αναπνέουν επανειλημμένα κατά τη διάρκεια του ύπνου τους με αποτέλεσμα να παραβλάπτεται η οξυγόνωση του εγκεφάλου αλλά και όλου του οργανισμού.
Υπάρχουν δύο τύποι άπνοιας κατά τον ύπνο: η κεντρική άπνοια κατά τον ύπνο, όταν ο εγκέφαλος αποτυγχάνει να ενεργοποιήσει τους μυς να αναπνεύσουν λόγω της αστάθειας στο αναπνευστικό κέντρο ελέγχου και η αποφρακτική.
Η τελευταία είναι η πιο κοινή από τις δύο μορφές και προκαλείται από απόφραξη των αεραγωγών, συνήθως όταν οι μαλακοί ιστοί στο πίσω μέρος του λαιμού συμπιέζονται κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Η άπνοια τελικά καταλήγει σε έγερση, ή μεταφορά σε ένα ελαφρύτερο στάδιο ύπνου. Συνήθως δεν υπάρχει αντίληψη αυτών των περιόδων άπνοιας ή των εγέρσεων από τον ασθενή. Η χαλαρωτική ιδιότητα του ύπνου διακόπτεται και ο ασθενής μπορεί να ξυπνήσει μετά απο αρκετές ώρες ύπνου νιώθοντας κουρασμένος. Επαναλαμβανόμενα επεισόδια απόφραξης της αναπνευστικής οδού, τα οποία συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του ύπνου, συνήθως σχετίζονται με πτώση στα επίπεδα του οξυγόνου στο αίμα και οδηγούν σε υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας. Συνήθως οι ασθενείς αυτοί παρουσιάζουν και ροχαλητό, χωρίς να σημαίνει βέβαια ότι όποιος ροχαλίζει έχει και υπνική άνποια.
Η αναπνευστική οδός μπορεί να αποφραχθεί σε οποιοδήποτε σημείο από τη μύτη μέχρι το λάρυγγα, αν και σε μερικές περιπτώσεις υπάρχει μερική απόφραξη σε πολλαπλά επίπεδα. Η μύτη μπορεί να αποφραχθεί από σκολίωση ρινικού διαφράγματος, αλλεργίες ή αδυναμία των χόνδρων οι οποίοι υποστηρίζουν τη μύτη. Υπερτροφικές αμυγδαλές ή ευμεγέθης γλώσσα μπορεί να αποφράξουν το στόμα και το φάρυγγα. Το μέγεθος και το σχήμα της κάτω γνάθου μπορούν επίσης να παίξουν έναν ρόλο.
Η κατανάλωση αλκοόλ πριν από την ώρα του ύπνου, ή υπνωτικά χάπια, μπορούν να αυξήσουν το βαθμό της κατάρρευσης της αναπνευστικής οδού και να επιδεινώσουν το ροχαλητό ή την άπνοια. Αύξηση βάρους ή παχυσαρκία οδηγούν σε αύξηση του μεγέθους των αποθεμάτων λίπους κατά μήκος του λαιμού, το οποίο μπορεί να επιδεινώσει την άπνοια. Το κάπνισμα μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερες πτώσεις του οξυγόνου στο αίμα κατά τη διάρκεια της άπνοιας, το οποίο υποβάλλει σε επιπρόσθετο στρες την καρδιά και τους πνεύμονες.
Οι ασθενείς αντί να αναπαύονται κατά τη διάρκεια της νύχτας, το σώμα τους περνάει ένα σοβαρό stress. Οι κίνδυνοι από μία αδιάγνωστη και αθεράπευτη αποφρακτική υπνική άπνοια περιλαμβάνουν καρδιακή προσβολή, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, αρρυθμίες, υψηλή αρτηριακή πίεση και καρδιακή νόσο. Επιπρόσθετα, η αποφρακτική υπνική άπνοια προκαλεί υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη παραγωγικότητα στην εργασία, προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις και επιρρέπεια σε τροχαία και εργατικά ατυχήματα. Οι ασθενείς εμφανίζουν συχνά πονοκεφάλους, εφιδρώσεις, συχνούς εφιάλτες και οργανικά προβλήματα όπως αρτηριακή υπέρταση- η οποία είναι βαρύτερης μορφής από την κοινή υπέρταση- αλλά και επιπλοκές όπως οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Σε ασθενείς με παθολογική παχυσαρκία η υπνική άπνοια είναι μία από τις κυριότερες αιτίες πολύ σοβαρών καρδιαγγειακών συμβάντων κατά τη διάρκεια του ύπνου τους.
Η διάγνωση της υπνικής άπνοιας συχνά διαλάθει. Δεν υπάρχουν ειδικές εξετάσεις αίματος που μπορούν να οδηγήσουν στην διάγνωση. Ο ιατρός πρέπει να υποψιαστεί την νόσο από την γενικότερη κατάσταση του ασθενούς και να στηρίξει την υποψία του μέσα από ειδικά ερωτηματολόγια που αφορούν τόσο τον ίδιο τον ασθενή όσο και παρατηρήσεις του/της συντρόφου του. Η εργαστηριακή επιβεβαίωση της κλινικής υποψίας γίνεται με τη χρήση ειδικών φορητών συσκευών που ο ασθενής φέρει πάνω του κατά την διάρκεια του ύπνου στην οικία του(Μελέτη Ύπνου). Αυτό επιτρέπει την ανίχνευση αναπνευστικών παύσεων, τον προσδιορισμό της συχνότητας αυτών των επεισοδίων, τον καθορισμό των αναπνευστικών παύσεων ως κεντρικής ή αποφρακτικής αιτιολογίας και δείχνει τις επιδράσεις αυτών των επεισοδίων στον ύπνο, όπως και στην καρδιά και τους πνεύμονες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η πρώτη αγωγή που προτείνεται για την υπνική άπνοια είναι Συνεχής Θετική Πίεση Αεραγωγού (Continuous Positive Airway Pressure ή CPAP). Το CPAP είναι μία μηχανή η οποία αυξάνει την πίεση του αέρα μέσα στον αεραγωγό, εμποδίζοντας έτσι αυτόν να αποφραχθεί. Ο ασθενής φοράει μία μάσκα πάνω από τη μύτη κατά τη διάρκεια του ύπνου, η οποία συνδέεται με αυτό το μηχάνημα.
Διόρθωση ρινικών προβλημάτων, όπως η σκολίωση ρινικού διαφράγματος, χειρουργική επέμβαση διαμόρφωσης άνω και κάτω γνάθου καθώς και διάφορες οδοντιατρικές παρεμβάσεις, έχουν επίσης τη θέση τους στη συνολική θεραπεία. Το σύνδρομο υπνικής άπνοιας μπορεί να διαγνωστεί εύκολα και ανώδυνα, αλλά απαιτεί ενημέρωση του κοινού και υψηλό δείκτη κλινικής υποψίας από την μεριά του ιατρού. Από τη στιγμή που υπάρχει διάγνωση η θεραπευτική αντιμετώπιση είναι εξίσου απλή και συνήθως ανέξοδη (η συσκευή υποβοήθησης καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία).
Ο Ειδικός Καρδιολόγος Ανεσίδης Μάνος ΜD,MSc, είναι Πτυχιούχος Ιατρικής Σχολης ΑΠΘ με Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ιατρική Ερευνητική Μεθοδολογία, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ
Το νέο του ιατρείο βρίσκεται στη Βετσοπούλου 68 στην Αλεξάνδρεια
Τηλέφωνο: 2333400273 και κινητό: 6909940830
Αφήστε μια απάντηση